عکاسی تئاتر

عکاسی تئاتر با سایر رشته های عکاسی تفاوت دارد. در عکاسی تئاتر شما باید در بعضی زمینه ها تبحر داشته باشید. مثلاً بتوانید عکاسی سرعتی انجام بدهید. در تشخیص نور صحنه و چیزی که جلوی شما دارد اتفاق می‌افتد باید سرعت عمل زیادی داشته باشید.  تنظیمات دوربین را به سرعت بتوانید تغییر بدهید، چون نورها و موقعیت بازیگران عوض می‌شود. به این ترتیب می‌شود گفت شکلی از عکاسی آتلیه ای هم هست که خارج از فضای نور معمول است و  با کاری دست و پنجه نرم می‌کنید که نور پردازی شده است و تفاوتش با آتلیه این است که آنجا سوژه ثابت است و نورپردازی انجام می‌دهید اینجا نورپردازی ثابت و سوژه  متحرک است. باید آن قدر دقت و سرعت عمل داشته باشید که در موقعیت‌های مناسبی که سوژه قرار می‌گیرد، /بتوانید عکاسی کنید.

عکاسی تئاتر خبری یا هنری؟

مقولۀ عکاسی تئاتر، یک بخش عکاسی هنری است، یک بخش هم عکاسی مستند یا عکاسی خبری.  عکاسی خبری یعنی در تئاتر چه اتفاقی دارد می‌افتد. اما عکاسی هنری این نیست. مهم این است که برداشت از آن تئاتر چگونه باشد. 

آنهایی که عکس خبری تهیه میکنند، به این سمت میروند که بگویند تئاتری دارد اجرا می‌شود. در واقع عکسی می‌گیرند که در آن عکس می‌گویند این نمایش دارد اجرا می‌شود با این مشخصات ظاهری، بازیگران، دکور، طراحی صحنه و. . .  ولی من اعتقاد دارم که باید نگاه ویژه تری داشت و فکر می‌کنم باید عکسی از تئاتر بگیریم که هنری باشد.

نوع عکسها در تئاتر

در خارج از ایران تئاتر خیلی رونق دارد و اتفاق مهمی است، با این وجود شما در اروپا بهترین هنرپیشه را می‌بینید که از کنار شما رد می‌شود هیچ عکس العملی نسبت به اوندارد، زیاد مورد توجه نیست. باید خیلی تلاش کند که مورد توجه قرار بگیرد ولی اینجا کافی است یک نفر تصویرش چند بار از تلویزیون پخش بشود چنان مردم جذب، واله و شیدای او می‌شوند که اصلاً آن فرد افت کاری پیدا می‌کند.  یکی از دلایل این‌که بعضی از هنرمندان ما افت پیدا می‌کنند این است که راحت به خیلی از چیزهای بزرگ دست پیدا می‌کنند.  یعنی خیلی زود محبوب مردم می‌شوند.  

کار بعضی از بچه های عکاس تئاتر را که نگاه می‌کنم می‌بینم در تئاتر عکاسی پرتره می‌کنند.  این فاجعه است.  یعنی دنبال این هستند که عکس‌های پرترۀ بازیگران را جمع کنند.  لنزهای تلۀ خیلی قوی می‌گیرند برای این‌که بتوانند جزئیات صورت مثلاً فلان بازیگر را داشته باشند.  بعد چه کار می‌کنند؟ باز این را هم نمی دانند.  فقط یک رقابتی است که ما از فلانی عکس می‌گیریم.  این خیلی بد است.  در فضاهای دیگر عکاسی هم این معضل وجود دارد مثلاً در عکاسی سینما، عکاسی خبری و. . .  .  مثلاً تشییع جنازۀ آقای فلانی است.  بعد اصل موضوع دیده نمی شود و عکس‌هایی که پخش می‌شود پرترۀ آدم‌های معروفی است که در آن محیط بوده­اند. این مسئله در تئاتر هم هست. یک حالت چشم و هم چشمی است.  یعنی به جای تئاتر به دنبال مسائل حاشیه ای هستند.  این واقعیت یک معضل هست.

مشکلات عکاسی تئاتر

در مدیریت تئاتر ایران آنچه مورد توجه است عکس خبری تئاتر است. من عکاس مرکز هنرهای نمایشی هستم. مرکز هنرهای نمایشی به چند نفر عکاس مشخص می­گوید روزهای اول  و دوم اجرا عکس بگیرید و بعد وظیفه‌اش تمام می‌شود. به خاطر این نگاه،عکاس جایگاه ویژه در تئاتر ندارد. فضای کارش هم خیلی مشخص نیست.  مثلاً باید یک بلیط به عکاس بدهند که تئاتر را ببیند و فردا یک بلیط به او بدهند که عکسش را بگیرد. این اتفاق نمی افتد. یک مجوز برای ورود به سالن می‌دهند.  حالا دیگر خودتان می‌دانید کجا می‌خواهید بروید.

بهترین جا در سالن تئاتر برای عکاسی
زدیک به مرکز صحنه و در ردیفهای جلو بهترین مکان برای عکاسی است. اما یک نکته وجود دارد که سوژه ثابت نیست. همه حرکت می‌کنند و بنابراین شما از هرجای سالن که بنشینید می‌توانید عکس خوب بگیرید.

عکس خوب

عکس خوب گرفتن خیلی کار مشکلی است و باید خیلی تلاش کنید تا بتوانید عکس خوب بگیرید. عکسی که بتوانید اندیشۀ خودتان را بدون استفاده از دیدگاه‌های کارگردان در نمایش پیش ببرید. چون او دارد یک چیز دیگری را نشان می‌دهد و لی شما می‌آیید یک چیز دیگری را به مخاطب نشان می‌دهید. بچه ها کار ساده تر را انجام می‌دهند. عکس خبری از تئاتر می‌گیرند. این هم یک دیدگاه است که نشان بدهید کارگردان چه گفته است. وقتی در تئاتر می‌نشینید با وقتی عکس تئاتر می‌گیرید یک تفاوت بزرگ دارد. وقتی می‌روید تئاتر ببینید چشم می‌گردد. مثل تلویزیون نیست. تلویزیون یک مدیایی است بین عکس و صحنۀ واقعی. حالا این کارگردان با تصاویر پویا انتخاب می‌کند که شما باید چه چیزی را ببینید و به شما فوکوس می‌دهد. ولی وقتی نمایشی را می‌بینید اصلاً دوست دارید از اول تئاتر یک نفر را نگاه کنید و به هیچ کس دیگری توجه نکنید. می توانید دکور را ببینید.  می‌توانید تماشاگران را ببینید.  چراغهای سقف را ببینید.  این شما هستید که انتخاب می‌کنید. حتی می‌توانید یک نمایش بروید ،چشمانتان را ببندید و یک نمایش رادیویی را بشنوید. عکاس می‌گوید:از این نمایش این قسمت را باید می‌دیدید.

عکاسی بدون دوربین

عکاسی بدون دوربین فقط در عکاسی تئاتر نیست. اساساً کسی که دارد عکاسی می‌کند باید این فن را یاد بگیرد که خوب بتواند ببیند. حتی وقتی در خیابان دارد راه می‌رود فکر کند که اگر دوربین داشتم الآن چه عکسی می‌گرفتم. لازم نیست دوربین حتماً همراهتان باشد تا عکاسی کنید. می توانید به همان شکل هم عکاسی کنید. در تئاتر هم همین است. اصولاً وقتی کاری به من پیشنهاد می‌شود چهارپنج جلسه از تمرین و چهارپنج جلسه هم از اجرای نمایش عکاسی می‌کنم. برای تئاتر "شکار روباه" من تقریباً سی جلسه برای تمرینهایش رفتم و از 28 اجرایی که داشت حداقل 20 اجرایش را دیدم چون تئاتر بی نظیری بود.  نمایش هم باید خودش این کشش و جذابیت را داشته باشد که شما بروید این کار را انجام بدهید.

منبع: همشهری